Kiedy myślimy o kryzysach finansowych, to zawsze przychodzi nam na myśl kryzys z przełomu lat dwudziestych i trzydziestych XX wieku oraz kryzys lat 2008-2010. Historia zna jednak przykłady wielu innych kryzysów, które w swoim czasie były równie dramatyczne.

Czarna śmierć

Epidemia dżumy na świecie pociągnęła za sobą wiele ofiar. W Europie populacja zmniejszyła się o połowę, na dalekim wschodzie o 30%, a w samym Egipcie o 40%. Jak pamiętamy z lekcji historii, epidemia dżumy miała głównie wymiar strat ludzkich, ale mało który historyk wspomni o tym, jak zaważyła ta epidemia na ekonomii średniowiecznej Europy.

Epidemia sama w sobie spowodowała zahamowanie handlu, ale drastyczny spadek liczby ludności spowodował, że coraz mniejsza rzesz ludzi produkowała żywność, coraz mniejszą rzeszę ludzi było na nią stać, a to odbiło się na innych sektorach gospodarki. Ceny poszły w górę, ludzie mieli coraz mniej. Wywołało to powszechne fale głodu i zamieszek. Warto wspomnieć, że średniowiecze w tym czasie nie stroniło od wojen, co tylko pogarszało sytuację. Historycy szacują, że powrót do stanu sprzed epidemii zajęło Europie sto lat, a na demograficzne tory 200 lat.

Kaskada bankructw Hiszpanii

To, co działo się w Hiszpanii na przełomie lat 1500-1700, można porównać tylko do sytuacji, kiedy to ktoś wygrywa na loterii olbrzymią sumę i zaczyna wydawać ją bez opamiętania. Oczywiście nie tylko to miało na zaraz opisaną sytuację wpływ, ale był to główny czynnik. Kryzysy finansowe, były stałym elementem życia w tym kraju we wspomnianych latach.

W 1492 roku Kolumb pod hiszpańską flagą odkrył Amerykę. Hiszpania zaczęła prowadzić eksploatacyjną politykę wobec swoich kolonii, co doprowadziło do pojawienia się w tym kraju dużej ilości złota i srebra. To spowodowało wzrost cen i w efekcie sprawiło, że hiszpańska gospodarka nie była konkurencyjna. Jednocześnie stały dopływ gotówki spowodował, że Hiszpania zaczęła prowadzić szereg bardzo kosztownych wojen. Dwór królewski również nie patrzył na koszty związane z wystawnym życiem.

Skutek był tego taki, że Hiszpania na cele wojenne wydawała 90% swojego rocznego dochodu, a na resztę zaciągała kredyty, między innymi w słynnym banku Fuggerów w Wenecji. Ostatecznie okazało się, że na spłaty zobowiązań szło nawet 60% dochodu państwa, a połączywszy to z wojnami, daje to koszmarny bilans. Wszystko to spowodowało, że Hiszpania w latach 1500-1700 bankrutowała osiem razy, co jest niekwestionowanym rekordem. Warto jest również wspomnieć, że w tym wszystkim w dużej mierze miały udział napady pirackie na galeony, które przeprowadzali angielscy korsarze oraz piraci.